Moderne zwemcentra moeten aan veel verwachtingen voldoen en voorzien in de behoeften van zowel elite-zwemmers, mensen die aan lichaamsbeweging willen doen, jonge gezinnen en wellnessliefhebbers.
Er bestaat gevaar voor wrijving tussen de verschillende gebruikersgroepen, maar het ontwerp van het nieuwe Frederikssund Swimming Center toont aan dat deze moeilijke evenwichtsoefening succesvol kan zijn.
Het vergt nog enige fantasie om de gehele visie van de gemeente Frederikssund te zien. Het nieuwe zwemcentrum Frederikssund is vooralsnog het enige gebouw in wat uiteindelijk het sportgebied Frederikssund Idrætsby zal worden.
De wijk ligt op een helling die uitkijkt over Sillebro Ådal, en zal Frederikssund verbinden met de nieuwe wijk Vinge - die binnenkort een eigen treinstation zal hebben.
Het nieuwe zwemcentrum Frederikssund en het toekomstige sportdistrict zijn uniek gelegen, merkt Niels Haugaard op, mede-eigenaar van GPP Arkitekter en één van de architecten die het zwemcentrum in samenwerking met Bay Arch ontwierp.
“De sportwijk ligt op een heuvelrug. Op het platte bovendeel komen buitensportvelden, terwijl het zwemcentrum en de sporthallen het glooiende terrein benutten ”, legt hij uit. Het ontwerp van het zwemcentrum onderscheidt zich van typische zwemcentra in Denemarken:
“We hebben het zwemcentrum op de heuvel gebouwd, waarbij we optimaal gebruik maken van het natuurlijke terrein. Dus als je vanaf de bovenkant van de site het centrum binnenloopt, bevind je je op de eerste verdieping. Vanaf een balkon in de foyer kijk je neer op de activiteiten in het zwembad, terwijl je ook geniet van het prachtige uitzicht over de vallei door de panoramische ramen ”, legt Niels Haugaard uit.
De grootste uitdaging tijdens de bouw van het Frederikssund Swimming Centre was echter niet het bouwen op een helling, maar het ontwerpen van een modern zwemcentrum dat aan verschillende behoeften voldoet:
“Een algemene trend bij projecten voor openbare werken is de wens om in de behoeften van veel verschillende gebruikers tegelijk te voorzien, bijvoorbeeld om scholen ook te laten dienen als BSO of recreatieclub. Deze eis komt ook naar voren bij nieuwe projecten voor zwemcentra. De centra moeten meerdere vrijetijdsalternatieven bieden, synergiën creëren en zoveel mogelijk mensen aanmoedigen om mee te doen ”, legt Niels Haugaard uit.
Deze trend wordt erkend door de Deense Stichting voor Cultuur en Sportfaciliteiten, die de analyse "Wat maakt een functioneel zwemcentrum?" uitbracht in 2018. Kort na publicatie van de analyse wees ontwikkelingsadviseur Jakob Færch erop dat het ontwerp van zwemcentra de afgelopen jaren is veranderd om de centra aantrekkelijk te maken voor meer mensen:
“De gebruikspatronen en trainingsgewoonten van Denen zijn de afgelopen 20-30 jaar sterk veranderd, dus de manier waarop veel Deense zwemcentra zijn ontworpen, is achterhaald. We zien bijvoorbeeld groei in watersport en degenen die ze beoefenen willen zwemcentra gebruiken voor hun wintertrainingen en waterveiligheidscursussen. Elite-zwemmers willen trainen met gewichten aan de rand van het zwembad, en voor wellnessliefhebbers is het essentieel om rust te hebben en een kans om de zintuigen te prikkelen. Daarom richten we ons op manieren om nieuwe activiteiten in de centra en zwembaden te omarmen, ”zei hij.
De Deense Stichting voor Cultuur en Sportfaciliteiten is betrokken bij het ontwikkelen van faciliteiten die de huidige uitdagingen in de vrijetijdssector aanpakken - mede als gevolg van veranderingen in de sportgewoonten van Denen.
Een van de belangrijkste conclusies in de analyse van de stichting is dat één op de drie gebruikers van zwemcentra vindt dat andere gebruikers hun eigen activiteiten beïnvloeden, wat leidt tot een lagere tevredenheid. De kritiek richt zich met name op multifunctionele baden, waar veel mensen strijden om dezelfde ruimte en er geen duidelijke scheiding is tussen verschillende activiteiten. Een oplossing is daarom om zwembaden te maken die flexibel zijn - die kunnen worden aangepast aan verschillende behoeften.
Zwemcentrum Frederikssund speelt in op de behoeften van alle verschillende gebruikersgroepen. Een gebied waar dit duidelijk wordt, is de indeling van de kleedkamers, merkt Niels Haugaard op:
“Vroeger waren er twee grote kleedkamers, één voor mannen en één voor vrouwen. Wil je echter veel verschillende soorten gebruikers huisvesten, dan heb je andere kleedruimtes nodig. We hebben daarom ook kleedkamers voor kleine groepen en gezinskleedkamers, evenals individuele kleedhokjes voor gebruikers die privacy willen ”, legt hij uit.
Het zwemcentrum biedt ook plaats aan verschillende gebruikerssituaties:
“Er is natuurlijk een groot zwembad voor elitezwemmen en zwemlessen. Er is ook een kinder- en oefenbad en een glijbaan. We hebben zelfs een gedeelte zonder zwembad. We noemen dit het ‘droge’ gebied. Het is geschikt voor mensen die oefeningen doen buiten het water, toeschouwers bij watersporten of evenementen zoals verjaardagsfeestjes voor kinderen '', legt hij uit.
Ten slotte is er een baby- en wellnesszwembad gesitueerd in een nis naast het grote zwembad:
"Onze focus hier lag op het creëren van een meer intieme sfeer, met lagere plafonds en iets donkerdere kleuren, maar toch met uitzicht op de vallei door panoramische ramen", zegt Niels Haugaard.
Zwemcentra vormen over het algemeen een uitdaging als het gaat om het creëren van een goede akoestiek.
“Zwembaden worden gekenmerkt door veel harde oppervlakken - betonnen en betegelde vloeren en muren. Dit kan tot een zeer slechte akoestiek leiden. We hebben er daarom voor gekozen om Troldtekt panelen in de kleur naturel crème op de muren van de grote hal te installeren ”, legt Niels Haugaard uit. Hij merkt op dat de panelen ook nog een andere belangrijke functie vervullen.
“Troldtekt panelen in naturel crème hebben een warme gloed, die goed contrasteert met de koudere beton- en metalen oppervlakken. Het is een algemeen thema in het Frederikssund Swimming Center dat we hebben geprobeerd contrasten te creëren tussen warme en koude materialen. Zelfs aan de buitenkant, waar de koperkleurige aluminium panelen een warm en elegant contrast geven met het koudere beton ”, zegt hij.
Een zwart Troldtekt akoestisch plafond met geïntegreerde LED-verlichting vormt een prachtige sterrenhemel boven het wellnesszwembad, dat ook vrij uitzicht biedt naar het noorden.
En in de foyer - net als in de grote zaal - zijn Troldtekt panelen gebruikt om de akoestiek te reguleren.
De Deense Stichting voor Cultuur- en Sportfaciliteiten schetste in haar analyse de typische gebruikers van zwemcentra en hun verschillende behoeften.
Sporters:
Elite zwemmers:
Wellnessliefhebbers:
Beginnende zwemmers:
Watersporters:
Speelse zwemmers:
Bron: Deense Stichting voor Cultuur- en Sportfaciliteiten
FOTO:
Niels Haugaard, architect en mede-eigenaar van GPP Arkitekter.
Zwemmen en watersport zijn populaire activiteiten bij alle leeftijden en op alle vaardigheidsniveaus - en veel oude centra worden gerenoveerd en er worden nieuwe gebouwd.
In een nieuw online thema brengt Troldtekt kennis, trends en voorbeelden samen die kunnen helpen bij het ontwerp van zwemcentra in 2021.
