Zo gebruikt u de EPD's van Troldtekt in uw bouwproject
Milieuproductverklaringen (EPD's) zijn een belangrijk instrument voor adviseurs en bouwheren die de milieu-effecten van de verschillende materialen in hun bouwproject willen kennen. Hier leest u hoe u de EPD's van Troldtekt gebruikt en waar u vooral op moet letten bij het interpreteren van de cijfers.
EPD staat voor Environmental Product Declaration en is een hulpmiddel voor professionals in de bouw die de milieu-impact van de verschillende bouwmaterialen willen kennen.
Troldtekt heeft productspecifieke EPD's volgens de Europese norm EN15804+A2 opgesteld en door derden laten verifiëren.
De huidige versies zijn opgemaakt in 2025 en geldig tot 2030. In de loop van de periode verwachten we bijgewerkte EPD's te publiceren naarmate we erin slagen de ecologische voetafdruk te verkleinen.
Waarom zijn EPD's belangrijk?
Met een EPD kunt u als architect, aannemer of bouwondernemer de milieu-effecten van verschillende bouwmaterialen beoordelen, waaronder het Global Warming Potential (GWP) dat de CO2-voetafdruk van het materiaal weergeeft. Op basis van de verschillende gegevens in de EPD's kunt u de voor- en nadelen van de verschillende bouwmaterialen op een geïnformeerde basis vergelijken.
In sommige landen, waaronder Denemarken, hebben de autoriteiten een bovengrens vastgesteld voor de toegestane CO2-voetafdruk in nieuwe gebouwen. In Denemarken is de grenswaarde vastgesteld als een CO2-voetafdruk per vierkante meter per jaar. In andere landen, zoals Zweden, wordt rekening gehouden met de totale CO2-voetafdruk van een gebouw, gemeten over 50 jaar. Bij het documenteren van de CO2-voetafdruk, spelen productspecifieke EPD's een centrale rol. In de EPD's van Troldtekt wordt de CO2-voetafdruk berekend als een totale waarde gemeten over een levensduur van 50 jaar.
Waar moet u vooral op letten bij het vergelijken van EPD's?
Bij het vergelijken van EPD's voor producten moet u op verschillende dingen letten. Dit zijn de vier belangrijkste:
> Volgens welke normen zijn de EPD's opgesteld? In 2021 werd het verplicht om EPD's op te stellen volgens de norm EN15804+A2. Houd er echter rekening mee dat EPD's normaal gesproken vijf jaar geldig zijn, dus er zijn nog steeds EPD's in omloop die zijn opgesteld volgens de vorige norm, EN15804+A1.
> Is dit de juiste EPD voor het product dat u bekijkt? Fabrikanten kunnen verschillende EPD's hebben voor verschillende producten en recente productupdates zijn misschien niet opgenomen in de EPD.
> Vergelijkt u de juiste fasen? Het is belangrijk om dezelfde fasen in de levenscyclus van producten te vergelijken als u de gegevens bekijkt. Houd er rekening mee dat EPD's die zijn opgesteld volgens de oude norm (EN15804+A1) minder fasen kunnen bevatten dan de nieuwere EPD's (EN15804+A2). Dit kan het moeilijk maken om gegevens te vergelijken.
> Welke maateenheden vergelijkt u? De zogenaamde 'declared unit' in EPD's kan variëren. Bij Troldtekt gebruiken we vierkante meter als eenheid, zodat het eenvoudig is om de voetafdruk te berekenen op basis van de totale oppervlakte van het plafond. In andere EPD's kunnen de gegevens bijvoorbeeld berekend zijn op basis van het gewicht van de producten.
> Is de EPD productspecifiek of generiek Productspecifieke EPD's zoals die van Troldtekt beschrijven hoe een specifiek bouwmateriaal het milieu beïnvloedt. Als er echter geen EPD is voor het bouwmateriaal dat u wilt gebruiken, kunt u kiezen voor een zogenaamde branche-EPD, gebaseerd op gemiddelden voor een bepaald type bouwmateriaal of kunt u generieke gegevens uit een database gebruiken. Als u de mogelijkheid hebt, moet u altijd productspecifieke EPD's kiezen, omdat deze de meest nauwkeurige gegevens bevatten.
Wie heeft de EPD's van Troldtekt opgesteld?
De EPD wordt opgesteld door de fabrikant van het bouwmateriaal. De verklaring is gebaseerd op een grondige levenscyclusanalyse, die in het geval van Troldtekt is opgesteld door LCA-consultant M.Sc. Stefan E. Danielsson.
De Deense organisatie EPD-Denmark heeft de EPD's van Troldtekt gepubliceerd, nadat ze werden geverifieerd door onafhankelijke verificateurs die verbonden zijn aan EPD-Denmark. Daarom doen we een beroep op twee verschillende externe partijen om onze EPD's op te stellen en te verifiëren.
Hoe gebruikt u EPD's in de praktijk?
Als adviseur of uitvoerder kunt u een bepaalde hoeveelheid Troldtekt akoestische panelen toevoegen in een totale digitale levenscyclusberekening van de ecologische voetafdruk van een gebouw. Het digitale formaat bespaart de tijd van het handmatig invoeren en reduceert bovendien het risico op fouten tot een minimum.
Wat tonen de EPD's van Troldtekt?
In onze EPD's kunt u de ecologische voetafdruk van de volledige levenscyclus van de akoestische panelen bekijken. De cyclus omvat de volgende fasen:
Niet alle fasen zijn verplicht in alle markten. Omdat we Troldtekt op een aantal markten verkopen en volledige transparantie willen over de voetafdruk van onze producten, hebben we alle fasen opgenomen en gedocumenteerd.
Voor welke Troldtekt-producten is er een EPD?
We hebben een EPD opgesteld voor onze vier basispanelen. Eén daarvan is naturel-crème en gebaseerd op wit cement, terwijl de andere gebaseerd is op het cementtype FUTURECEM™.
> Troldtekt akoestik 25 mm (naturel-crème)
> Troldtekt akoestiek 25 mm (FUTURECEM)
Let op: De gegevens in de EPD's gelden voor ongeverfde panelen. Als u de panelen in een geverfde variant kiest, moet u een waarde voor de verf toevoegen, die ook op de EPD staat vermeld.
Let op: Op dezelfde manier moet u de gegevens met een factor omrekenen als u in plaats van 25 mm een Troldtekt-paneel met een andere dikte (35 mm) kiest. De omrekeningsfactor is ook te vinden in de EPD.
Hoe moeten de tabellen in de EPD worden gelezen?
De tabellen met de resultaten van de levenscyclusanalyse vormen een centraal element in de EPD's. Hier wordt de voetafdruk van de materialen in de verschillende fasen van de levenscyclus weergegeven in verschillende eenheden, afhankelijk van het feit of er wordt gekeken naar CO₂-voetafdruk, verzuring, energieverbruik of iets anders.
> In kolom 1 van de tabellen staat wat de cijfers uitdrukken. Een voorbeeld is GWP, wat staat voor Global Warming Potential. De afkortingen worden onder elke tabel uitgelegd.
> In kolom 2 is te zien in welke eenheid de cijfers zijn uitgedrukt. Voor GWP is de eenheid 'kg CO₂-Eq.', wat staat voor kooldioxide-equivalent per vierkante meter van het bouwmateriaal. Het cijfer omvat alle broeikasgassen en hun verschillende ecologische voetafdrukken worden omgerekend naar één vergelijkbare (equivalente) waarde.
> In de overige kolommen is aangegeven over welke levenscyclusfase van het bouwmateriaal de waarde iets zegt.
De getalswaarden in de tabellen worden uitgedrukt in wetenschappelijke cijfers. Dit betekent dat als er E+ staat, er na het getal nullen moeten worden gezet en als er E- staat, er vooraan nullen moeten worden geplaatst (decimaal getal). E+0 tot slot betekent dat het cijfer ervoor de werkelijke waarde is. Hier gedemonstreerd in drie voorbeelden:
- -1,82E-01 komt overeen met -0,182 (naturel-crème, GWP totaal in A1-A3)
- 2,27E+01 komt overeen met de waarde 22,7 (naturel-crème, GWP totaal in D (scenario (ii))
- 1,10E+00 komt overeen met de waarde 1,10 (Licht naturel-crème, GWP totaal in A5)
Waarom gaan sommige fasen naar het negatieve en andere naar het positieve?
EPD's zijn een goed instrument om inzicht te krijgen in de effecten die de verschillende fasen van de levensduur van een bouwmateriaal op het milieu hebben – maar de fasen moeten altijd als één geheel worden bekeken. Zo moet de som van de zogenaamde biogene CO2 in een EPD altijd nul zijn. Dit betekent dat de CO2, die in één fase van het product wordt opgeslagen, in een latere fase weer moet worden vrijgegeven (deze methode heet -1/+1).
Biogene CO2 slaat op de koolstofdioxide die deel uitmaakt van de biologische koolstofkringloop en wordt opgeslagen in biogrondstoffen zoals hout. Fossiele CO2 daarentegen is afkomstig van olie, kolen en gas.
Laten we Troldtekt als voorbeeld nemen:
> In Troldtekt akoestische panelen zijn de grondstoffen hout en cement. Terwijl de cementproductie een hoeveelheid CO2 uitstoot, heeft hout een aanzienlijk tegenovergesteld effect, omdat hout koolstofdioxide bindt tijdens de groei. Het is biogene CO2.
> De som van hout en cement zorgt ervoor dat Troldtekt een relatief lage CO2-voetafdruk heeft in de grondstoffenfase en omdat we bij de productie voornamelijk CO2-neutrale energievormen gebruiken (windenergie en biobrandstof uit eigen ketel), ligt de totale CO2-voetafdruk in de fasen A1-A3 onder nul.
> De biogene CO2 komt echter weer vrij uit het hout aan het einde van de levensduur en de fasen C3/C4 hebben daarom een positieve CO2-voetafdruk. Uiteindelijk is de grondstof hout daardoor CO2-neutraal in de levenscyclusberekening.
Zijn er verschillen in de regels tussen de landen?
Er zijn grote verschillen tussen de nationale regels en het is belangrijk dat u zich vertrouwd maakt met de regels van de branche waarvoor u bouwt. In sommige landen, zoals Denemarken, is een bovengrens vastgelegd voor de CO2-voetafdruk van nieuwe gebouwen. De grenzen kunnen in andere markten afwijken of niet bestaan.
Bij het berekenen van de levenscyclusanalyse (LCA) van een gebouw volgens nationale voorschriften moet u ook rekening houden met welke EPD-fasen u moet meerekenen. Doorgaans kan fase D niet worden opgenomen in de LCA-berekening.
Houd er bovendien rekening mee dat het in sommige landen de praktijk is om de totale CO2-voetafdruk van het gebouw per vierkante meter gemeten over 50 jaar te berekenen, terwijl het in andere landen de praktijk is om te rekenen naar een jaarlijkse CO2-voetafdruk per vierkante meter. De voetafdruk van Troldtekt-panelen wordt in de EPD's berekend over 50 jaar en moet dus worden gedeeld door 50 wanneer u omrekent naar een jaarlijkse voetafdruk per vierkante meter.
Tot slot zijn er markten waar de biogene CO2 volledig wordt uitgesloten van de LCA-berekening. Dat geldt bijvoorbeeld voor Zweden en Noorwegen. In plaats van de methode -1/+1 te gebruiken, zoals hierboven beschreven, geldt hier het principe 0/0. De totale levenscyclusvoetafdruk van een Troldtekt-paneel blijft netto hetzelfde, ongeacht welke van de twee methoden u gebruikt, maar het zal in de afzonderlijke fasen anders uitvallen.
Wat is de CO2-voetafdruk van de akoestische panelen van Troldtekt?
De grafieken tonen de CO2-voetafdruk van Troldtekt akoestische panelen in de verschillende fasen van de levenscyclus. Beide basisplaten (Troldtekt op basis van wit cement en Troldtekt op basis van FUTURECEM) zijn zowel in een ongeverfde als een geverfde versie te zien.
> In de fasen A1-A3 (productie) is de voetafdruk negatief voor meerdere varianten omdat het hout meer CO2 opneemt dan er wordt uitgestoten bij de cementproductie, het transport van grondstoffen en de productie van de akoestische panelen.
> De fasen A4-A5 (constructie) omvatten het transport van de Troldtekt-fabriek naar de bouwplaats (gemiddeld) en het houtbetonafval van de bouwplaats, dat wordt teruggebracht naar Troldtekt. De CO2-voetafdruk is daarom positief.
> In de fasen B1-B7 (gebruik) is de CO₂-voetafdruk negatief voor alle Troldtekt akoestische panelen, omdat de panelen CO₂ opnemen via het chemische proces van carbonatatie.
> In de fasen C1-C4 (afvoer na gebruik) is de CO2-voetafdruk positief, omdat de biogene CO2 uit het hout vrijkomt.
> Het recyclingpotentieel (fase D) zorgt voor een negatieve CO2-uitstoot voor Troldtekt, omdat de energie uit verbranding de behoefte aan energie uit fossiele brandstoffen verkleint.
Let op: De totale CO2-voetafdruk zal iets hoger zijn wanneer panelen naar een stortplaats worden gebracht en iets lager wanneer de panelen voor de verwijdering worden gebroken en in de biologische kringloop worden opgenomen. Beide cijfers zijn te vinden in de EPD's.
Scrol naar rechts om de grafiek voor geverfde Troldtekt-panelen te zien.
