Zo gebruikt u EPD's in uw bouwproject
Milieuproductverklaringen (EPD's) zijn een belangrijk instrument voor adviseurs en bouwheren die de milieu-effecten van de verschillende materialen in hun bouwproject willen kennen. Hier leest u hoe u de EPD's van Troldtekt gebruikt en waar u vooral op moet letten bij het interpreteren van de cijfers.
EPD staat voor Environmental Product Declaration en is een hulpmiddel voor professionals in de bouw die de milieu-impact van de verschillende bouwmaterialen willen kennen.
Troldtekt heeft productspecifieke EPD's volgens de Europese norm EN15804+A2 opgesteld en door derden laten verifiëren.
De huidige versies zijn opgemaakt in 2025 en geldig tot 2030. In de loop van de periode verwachten we bijgewerkte EPD's te publiceren naarmate we erin slagen de ecologische voetafdruk te verkleinen.
Waarom zijn EPD's belangrijk?
Met een EPD kunt u als architect, aannemer of bouwheer de milieu-effecten van verschillende bouwmaterialen beoordelen, waaronder het opwarmingspotentieel (GWP), dat de CO₂ -voetafdruk van het materiaal weergeeft. Op basis van de verschillende gegevens in de EPD's kunt u de voor- en nadelen van de verschillende bouwmaterialen op een geïnformeerde basis vergelijken.
Denemarken heeft in de bouwvoorschriften een bovengrens vastgesteld voor de CO₂-voetafdruk per vierkante meter per jaar in nieuwe gebouwen. Bij het documenteren van de CO₂-voetafdruk spelen productspecifieke EPD's een centrale rol.
Waar moet u vooral op letten bij het vergelijken van EPD's?
Bij het vergelijken van EPD's voor producten moet u op verschillende dingen letten. Dit zijn vier van de belangrijkste:
> Op basis van welke norm is de EPD opgesteld? In 2021 werd het verplicht om EPD's op te stellen volgens de norm EN15804+A2. Houd er echter rekening mee dat EPD's normaal gesproken vijf jaar geldig zijn, dus er zijn nog steeds EPD's in omloop die zijn opgesteld volgens de vorige norm, EN15804+A1.
> Is de EPD van toepassing op het product dat u bekijkt? Fabrikanten kunnen verschillende EPD's hebben voor verschillende producten en recente productupdates zijn mogelijk niet opgenomen in de EPD.
> Vergelijkt u de juiste fasen? Het is belangrijk om dezelfde fasen in de levenscyclus van producten te vergelijken als u de gegevens bekijkt. Houd er rekening mee dat EPD's die zijn opgesteld volgens de oude norm (EN15804+A1) minder fasen kunnen bevatten dan de nieuwere EPD's (EN15804+A2). Dit kan het moeilijk maken om gegevens te vergelijken.
> Welke meeteenheden vergelijkt u? De zogenaamde 'declared unit' in EPD's kan variëren. Bij Troldtekt gebruiken we vierkante meter als eenheid, zodat het eenvoudig is om de voetafdruk te berekenen op basis van de totale oppervlakte van het plafond. In andere EPD's kunnen de gegevens bijvoorbeeld worden berekend op basis van het gewicht van de producten.
> Is de EPD productspecifiek of generiek? Productspecifieke EPD's zoals die van Troldtekt beschrijven hoe een specifiek bouwmateriaal het milieu beïnvloedt. Maar als er geen EPD is voor het bouwmateriaal dat u wilt gebruiken, kunt u kiezen voor een zogenaamde branche-EPD, gebaseerd op gemiddelden voor een bepaald type bouwmateriaal, of generieke gegevens uit een database gebruiken. Als u de mogelijkheid hebt, moet u altijd productspecifieke EPD's kiezen, omdat deze de meest nauwkeurige gegevens bieden.
Wie heeft de EPD's van Troldtekt opgesteld?
De EPD wordt opgesteld door de fabrikant van het bouwmateriaal. De verklaring is gebaseerd op een grondige levenscyclusanalyse, die in het geval van Troldtekt is opgesteld door LCA-consultant M.Sc. Stefan E Danielsson
De Deense organisatie EPD-Denmark heeft de EPD's van Troldtekt gepubliceerd, nadat ze werden geverifieerd door onafhankelijke verificateurs die verbonden zijn aan EPD-Denmark. Daarom doen we een beroep op twee verschillende externe partijen om onze EPD's op te stellen en te verifiëren.
Hoe gebruikt u EPD's in de praktijk?
Als adviseur of uitvoerder kunt u een bepaalde hoeveelheid Troldtekt akoestische panelen toevoegen in een totale digitale levenscyclusberekening van de ecologische voetafdruk van een gebouw. Het digitale formaat bespaart de tijd van het handmatig invoeren en reduceert bovendien het risico op fouten tot een minimum.
Wat tonen de EPD's van Troldtekt?
In onze EPD's kunt u de ecologische voetafdruk van de volledige levenscyclus van de akoestische panelen bekijken. De cyclus omvat de volgende fasen:
Niet alle fasen zijn verplicht in alle markten. Omdat we Troldtekt op een aantal markten verkopen en volledige transparantie willen over de voetafdruk van onze producten, hebben we alle fasen opgenomen en gedocumenteerd.
Voor welke Troldtekt-producten is er een EPD?
We hebben een EPD opgesteld voor onze vier basisplaten. Twee daarvan zijn licht van kleur en daarom gebaseerd op wit cement, terwijl de andere twee gebaseerd zijn op het cementtype FUTURECEM™.
> Troldtekt akoestiek 25 mm (licht natuur)
> Troldtekt A2 (licht natuur)
> Troldtekt akoestiek 25 mm (FUTURECEM)
Let op: De gegevens in de EPD's gelden voor ongeverfde panelen. Als u de panelen in een geverfde variant kiest, moet u een waarde voor de verf toevoegen, die ook op de EPD staat vermeld.
Let op: Op dezelfde manier moet u de gegevens met een factor omrekenen als u in plaats van 25 mm een Troldtekt-paneel met een andere dikte (15 of 35 mm) kiest. De omrekeningsfactor is ook te vinden in de EPD.
Hoe moeten de tabellen in de EPD worden gelezen?
De tabellen met de resultaten van de levenscyclusanalyse vormen een centraal element in de EPD's. Hier wordt de voetafdruk van de materialen in de verschillende fasen van de levenscyclus weergegeven in verschillende eenheden, afhankelijk van het feit of er wordt gekeken naar CO₂-voetafdruk, verzuring, energieverbruik of iets anders.
> Kolom 1 in de tabellen geeft aan wat de cijfers uitdrukken. Een voorbeeld is GWP, wat staat voor Global Warming Potential. De afkortingen worden onder elke tabel uitgelegd.
> Kolom 2 geeft aan in welke eenheid de cijfers zijn weergegeven. Voor GWP is de eenheid 'kg CO₂-Eq.', wat staat voor kooldioxide-equivalent per vierkante meter van het bouwmateriaal. Het cijfer omvat alle broeikasgassen en hun verschillende ecologische voetafdrukken worden omgerekend naar één vergelijkbare (equivalente) waarde.
> In de overige kolommen wordt aangegeven over welke levenscyclusfasen van het bouwmateriaal de waarde iets zegt.
De getalswaarden in de tabellen worden uitgedrukt in wetenschappelijke cijfers. Dit betekent dat als er E+ staat, er na het getal nullen moeten worden gezet en als er E- staat, er vooraan nullen moeten worden geplaatst (decimaal getal). E+0 tot slot betekent dat het cijfer ervoor de werkelijke waarde is. Hier gedemonstreerd in drie voorbeelden:
- -1,82E-01 komt overeen met -0.182 (naturel crénme, GWP totaal in A1-A3)
- 2,27E+01 komt overeen met waarde 22,7 (naturel créme, GWP totaal in D (scenario (ii))
- 1,10E+00 komt overeen met 1,10 (naturel créme, GWP totaal in A5)
Waarom gaan sommige fasen naar het negatieve en andere naar het positieve?
EPD's zijn een goed instrument om inzicht te krijgen in de effecten die de verschillende fasen van de levensduur van een bouwmateriaal op het milieu hebben - maar de fasen moeten altijd als één geheel worden bekeken. Zo moet de som van het zogenaamde biogene CO₂ in een EPD altijd nul zijn. Dit betekent dat het CO₂, dat in één fase van het product wordt opgeslagen, in een latere fase weer moet worden vrijgegeven.
Biogeen CO₂ slaat op het koolstofdioxide dat deel uitmaakt van de biologische koolstofkringloop en wordt opgeslagen in biogrondstoffen zoals hout. Fossiel CO₂ daarentegen is afkomstig van olie, kolen en gas.
Laten we Troldtekt als voorbeeld nemen:
> Troldtekt akoestische platen bestaan uit hout en cement. Terwijl cementproductie een hoeveelheid CO₂ uitstoot, heeft hout een aanzienlijk tegenovergesteld effect, omdat hout koolstofdioxide bindt tijdens de groei. Het is biogeen CO₂.
> De som van hout en cement zorgt ervoor dat Troldtekt een relatief lage CO₂-voetafdruk heeft in de grondstoffenfase en omdat we bij de productie in grote lijnen alleen CO₂-neutrale energievormen gebruiken (windenergie en biobrandstof uit eigen ketel), ligt de totale CO₂-voetafdruk in de fasen A1-A3 onder nul.
> Het biogene CO₂ komt echter weer vrij uit het hout aan het einde van de levensduur, waardoor de fasen C3/C4 een positieve CO₂ -voetafdruk hebben. Uiteindelijk is de grondstof hout dus CO₂ -neutraal in de levenscyclusberekening.
De grafieken tonen de CO₂-voetafdruk van Troldtekt akoestische panelen in de verschillende fasen van de levenscyclus.
> In de fasen A1-A3 (productie) is de voetafdruk negatief, omdat het hout meer CO₂ opneemt dan er wordt uitgestoten bij de cementproductie, het transport van grondstoffen en de productie van de akoestische panelen.
> De fasen A4-A5 (constructie) omvatten het transport van de Troldtekt-fabriek naar de bouwplaats (gemiddeld) en het houtbetonafval van de bouwplaats, dat wordt teruggebracht naar Troldtekt. De CO₂ -voetafdruk is daarom positief.
> In de fasen B1-B7 (gebruik) is de CO₂-voetafdruk negatief voor alle Troldtekt akoestische platen, omdat de platen CO₂ opnemen via het chemische proces van carbonatatie.
> In de fasen C1-C4 (verwijdering) is de CO₂ -voetafdruk positief, omdat het biogene CO₂ uit het hout vrijkomt.
> Het recyclingpotentieel (fase D) zorgt voor een negatieve CO₂-uitstoot voor Troldtekt, omdat de energie uit verbranding de behoefte aan energie uit fossiele brandstoffen verkleint.
Let op: De totale CO₂ -voetafdruk zal iets hoger zijn wanneer panelen naar een stortplaats worden gebracht en iets lager wanneer de panelen voor de verwijdering worden gebroken en in de biologische kringloop worden opgenomen. Beide cijfers zijn te vinden in de EPD's.